Sau khi tạo một mật khẩu an toàn và đủ mạnh thì bạn phải biết bảo mật thông tin mật khẩu của mình. Trước tiên là bạn cần phải nhớ mật khẩu của mình, nếu không nhớ thì có thể dùng 2 biện pháp sau đây:
Điều kiện để bảo lãnh người thân sang Canada
Để bảo lãnh người thân sang thường trú Canada, người bảo lãnh phải đáp ứng những điều kiện tối thiểu. Trong đó, những điều kiện thường liên quan đến thu nhập và diện visa đang sở hữu.
Nếu là một người bảo lãnh thì bạn phải chứng minh được rằng mình đủ năng lực tài chính để lo cho những người được bảo lãnh và không để họ làm gánh nặng kinh tế cho đất nước Canada. Một số điều kiện cơ bản để bảo lãnh người thân sang Canada như sau:
Những điều kiện để bảo lãnh người thân sang sinh sống tại Canada
Những hình thức bảo lãnh người thân thường trú Canada
Diện người thân sang thường trú Canada có thể được bảo lãnh theo nhiều hình thức khác nhau. Trong đó, tùy thuộc vào loại visa mà người bảo lãnh đang nắm giữ mà quyền lợi về bảo lãnh người thân sẽ khác nhau. Một số diện người thân thường được lựa chọn hiện nay bao gồm:
Như thế nào là một “học sinh giỏi”?
Trong mắt người bảo thủ, giới trẻ Việt Nam là những đứa “ngỗ ngược”, họ nói rằng chúng từ chối các giá trị truyền thống và “học điều không tốt”
như thế nào là một học sinh giỏi
Theo ông Huy, cha mẹ Việt tin rằng trẻ em sẽ có cuộc sống hạnh phúc nếu chúng học tốt ở trường. Các bậc cha mẹ có xu hướng muốn con cái học hành chăm chỉ để đạt được thành tích cao ở trường.
Tuy nhiên, ông Huy tin rằng quan điểm trên là không phù hợp với tình hình hiện nay. Ông Huy cho biết, để trở thành một học sinh giỏi tại Việt Nam người ta phải dành phần lớn thời gian rảnh để học ở trường, ở nhà và ở lớp học thêm. Điều này có nghĩa các học sinh sẽ không có thời gian rảnh rỗi cho những sở thích như chơi thể thao, luyện tập thể chất và du lịch.
Thứ hai, để trở thành một học sinh giỏi ở Việt Nam, cần phải học tốt tất cả các môn học. Học sinh không có thời gian để suy nghĩ về những gì tốt nhất cho họ và những gì họ yêu thích nhất.
“Kết quả là các học sinh giỏi có được điểm số cao trong tất cả các môn học nhưng họ không có kiến thức sâu trong bất kỳ lĩnh vực cụ thể nào,” ông Huy viết.
Một giáo viên trung học ở Hà Nội, đồng tình với ông Huy, cô ghi nhận rằng hiện nay học sinh có xu hướng cảm thấy buồn chán vì họ không có điều thích thú đặc biệt nào.
Cô giáo nói “Khi tôi hỏi một học sinh những gì cậu bé thích nhất, học sinh trả lời rằng cậu không biết và chưa bao giờ nghĩ về điều đó,”
Ông nhận xét ” Điều này là do đầu của những đứa trẻ đã bị lấp đầy quá nhiều thứ vô nghĩa”.
Ông Huy cho biết để trở thành học sinh giỏi tại Việt Nam, cần phải có kiến thức sâu rộng trong nhiều lĩnh vực khác nhau mà có thể trong tương lai không sử dụng tới.
Ông Huy lưu ý thêm “Mặc dù không có ý định trở thành một kỹ sư, bạn vẫn cần phải tìm hiểu về các công cụ phát sinh.”
Là một học sinh giỏi có nghĩa là cần phải lặp lại chính xác những gì giáo viên nói. “Tấm” là người tốt trong khi “Cám” luôn là người xấu (Tấm và Cám là hai nhân vật trong một câu chuyện cổ tích Việt Nam).
Để nghiên cứu và học tốt, ông không có bạn bè nào khác, ngoại trừ Facebook, máy tính, điện thoại thông minh và không hề có thời gian để giải trí cũng như tận hưởng cuộc sống, Huy đã viết.
Học sinh Việt Nam xếp thứ hạng cao trong các cuộc thi quốc tế nhưng trong con mắt của các bậc cha mẹ hệ thống giáo dục Việt Nam có vấn đề.
Nguyễn Hoàng Mai, một phụ huynh ở Hà Nội, hỏi “Nếu được đề cập thứ hạng cao của OECD thì nền giáo dục Việt Nam đang rất tốt cho học sinh. Nhưng tại sao cha mẹ Việt vẫn muốn gửi con em mình đến các trường ở châu Âu và Mỹ, các nước ở dưới Việt Nam trong bảng xếp hạng?”
Vietnamese youth are “unruly” in the eyes of conservative people, who say they reject traditional values and do “not learn well”.
According to Huy, Vietnamese parents are confident that children will be happy in their lives if they do well in school. Parents tend want children to learn hard to gain high achievements at school.
However, Huy believes the viewpoint does not fit with modern times. In order to become a good learner in Vietnam, Huy said one has to spend most of free time studying – at school, at home and at extra classes. This means that students will not have free time for hobbies such as playing sports, doing physical practice and travel.
Second, in order to become a good learner in Vietnam, one needs to be good at all learning subjects. Students do not have time to think about what they are best at and what they love the most.
“As a result, good students get high scores in all learning subjects, but they don’t have deep knowledge in any specific field,” Huy wrote.
A high school teacher in Hanoi, agreeing with Huy, noted that students nowadays tend to get bored because they have no specific interest.
“When I asked a student what he liked the most, the student replied that he did not know and he never thought about that,” the teacher said.
“This is because students’ heads have been filled with too much nonsense,” he commented.
Huy said in order to become a good learner in Vietnam, one needs to have deep knowledge in many different fields that may not be used in the future.
“Even though you do not intend to become an engineer, you will still need to learn derivatives,” Huy noted.
Being a good learner means that one needs to repeat exactly what teachers say. “Tam” must be a good person, while “Cam” must be bad (Tam and Cam are the two personalities in a Vietnamese fairy tale).
In order to study and learn well, he has no other friends except Facebook, computer and smartphone and doesn’t have time for entertainment and enjoy life, Huy wrote.
Vietnamese students rank high at international competitions, but in the eyes of parents, the Vietnamese educational system has problems.
“If referring to OECD’s ranking, Vietnamese students are very good and so is Vietnamese education. But why do Vietnamese parents still want to send their children to schools in Europe and the US, the countries which are below Vietnam in the ranking?” asked Nguyen Hoang Mai, a parent in Hanoi.
Sau rất nhiều năm làm việc cùng các nhóm nhảy cũng như đi chấm giải trình diễn bài hay biên đạo, thì hôm nay tôi sẽ chia sẻ một số kinh nghiệm về việc làm sao để biên đạo một bài nhảy. Tất cả những gì tôi viết dưới đây nó chỉ là những bước cơ bản để tạo ra một bài nhảy hoàn chỉnh cho việc thi đấu hoặc biểu diễn. Tôi hy vọng đây sẽ là những kiến thức bổ ích giúp cho những ai muốn tìm hiểu về biên đạo.
MỘT BÀI VŨ ĐẠO BIÊN ĐẠO NHƯ THẾ NÀO ?
A. VŨ ĐẠO LÀ THỂ HIỆN ÂM NHẠC -> BIÊN ĐẠO KHÔNG THỂ TÁCH RỜI ÂM NHẠC – Một bài vũ đạo là một loạt các động tác được nhà biên đạo sắp xếp tạo thành một tác phẩm mà qua đó các vũ công sẽ thực hiện nó trên sàn nhảy để thi đấu hoặc biểu diễn – Xây dựng bài nhảy là cách thể hiện lại ý tưởng của âm nhạc, và âm nhạc thường được sáng tác có nhiều phần cho nên khi biên đạo cũng sẽ có nhiều đoạn nhảy. – Theo âm nhạc, các phần tương ứng với các đoạn nhảy, độ dài của các đoạn này có thể do biên đạo biên dựng, lựa chọn một đoạn gồm bao nhiều Bar nhạc ( 1bar = 4 nhịp).
B. VŨ ĐẠO LÀ NGHỆ THUẬT -> BIÊN ĐẠO KHÔNG THỂ TÁCH RỜI NGHỆ THUẬT – Nghệ thuật vũ đạo liên quan đến hình thái con người về mặt không gian, thời gian, hình dạng, năng lượng,… được đặt trong một bối cảnh có cảm xúc hoặc không. – Bài vũ đạo sử dụng ngôn ngữ chuyển động cơ thể để truyền đạt ý tưởng đến người xem -> Các tư thế và chuyển động thường phải có tính mỹ thuật và nghệ thuật cao.
Lưu ý: Đơn giản và hiệu quả rất cần có trong bài vũ đạo. Không phải cứ càng có nhiều động tác, nhiều kỹ thuật hay là bài nhảy càng hay. Bài nhảy sẽ chỉ là bài diễn phô trương kĩ thuật nếu thiếu điểm nhẩn, điểm lơi, lúc cương lúc nhu để tạo nhiều cảm giác cho người xem. Hãy để ý đến hiệu quả truyền đạt thì bài biên đạo mới có giá trị.
C. VŨ ĐẠO LÀ CHUYỂN ĐỘNG -> BIÊN ĐẠO PHẢI TUÂN THEO NHỮNG QUY LUẬT VỀ ĐỘNG LỰC HỌC. – Các đoạn trong biên đạo thường tuân theo quy luật động lực học và tự nhiên. – Chuyển động của các động tác phải hỗ trợ nhau chứ không chống lại nhau. – Nhà biên đạo phải biết chính xác bài nhảy, đoạn nhảy dành cho ai để xây dựng xung quanh khả năng của họ.
D. KỸ THUẬT BIÊN ĐẠO: Các nhà biên đạo có thể áp dụng biên bài theo một hoặc cả 2 cách cơ bản sau:
1. ỨNG TÁC: Nhà biên đạo cung cấp cho các vũ công những chỉ thị tổng quát, định hướng cho bài diễn. Các vũ công sẽ có khoảng trống để tự biên đạo, ngẫu hứng để giải thích cá nhân theo chỉ thị và thực hiện ý đồ của nhà biên đạo.
2. KẾ HOẠCH: Nhà biên đạo đưa ra những chỉ thị về chuyển động, hình thức cụ thể, để lại ít hoặc không có ứng tác cho vũ công thực hiện việc giải thích cá nhân.
Tuy nhiên về quan điểm cá nhân của tôi khi nhà biên đạo có những vũ công giỏi thì một bài có được biên đạo chi tiết đến mấy đi nữa thì vẫn nên để lại một khoảng trống cho các vũ công điền vào. Đó là cách các vũ công biểu hiện kĩ năng, cảm xúc của mình. Nhà biên đạo sẽ tạo ra một câu chuyện, vũ công sẽ là người cảm nhận , thể hiện và truyền đạt đến người xem.
+ Một số kỹ thuật cơ bản thường được sử dụng trong biên đạo bài: – Mirroring: Nhảy đều đối diện nhau. – Retrograde: Thực hiện di chuyển theo thứ tự ngược. – Canon: Thực hiện động tác tiếp nối. – Levels: Độ cao thấp của động tác và vũ công. – Shadowing: Đứng sau và thực hiện động tác tương tự như 1 cái bóng. – Unision: Nhảy đồng đều.
NHỮNG BƯỚC CƠ BẢN CHO MỘT BÀI BIÊN ĐẠO
1. Suy nghĩ và chuẩn bị – Dành thời gian suy nghĩ về biên đạo hoặc vũ đạo của bạn. – Có thông điệp cụ thể nào hay tâm trạng, cảm xúc bạn muốn truyền đạt hay không? – Khi bạn bắt đầu biên đạo múa, hãy đặt vấn đề muốn giải quyết và tìm cách giải quyết vấn đề, sau đó tìm lấy cảm hứng và hướng đi. – Việc lấy cảm hứng có thể từ các màn trình diễn khác. Dành thời gian để xem những người biểu diễn đường phố, video nhảy, nghe những bản nhạc mới lẫn cổ điển. Xem nhạc kịch và MV hiện đại. + Lưu ý: Luôn luôn ghi chú những ý tưởng của bạn vào sổ tay hoặc ứng dụng ghi chú trên điện thoại của bạn. Những ý tưởng đó sẽ có lúc hữu dụng cho bạn.
2. Đối tượng, địa điểm và sự kiện – Khi biên đạo múa, điều quan trọng là phải biết đối tượng của bạn. Bạn đang biểu diễn cho ai? Những điệu nhảy nào họ mong đợi? (học sinh, công sở, người già, dân chơi,…) – Với tư cách là biên đạo múa, điều quan trọng là bạn phải xem xét địa điểm và sự kiện. – Các vũ công có thể lên sân khấu, sàn dưới đất, trong nhà hay ngoài trời? – Sự kiện của bạn là sự kiện ăn chơi uống bia, hay từ thiện,…? – Phần của bạn sẽ được trình diễn tại lúc khai mạc, giờ nghỉ giải lao hay kết chương trình?..vvv… + Toàn bộ câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ ảnh hưởng đến nội dung bài nhảy của bạn.
3. Phong cách biểu diễn – Có hàng trăm phong cách để bạn lựa chọn. Bạn có thể biên đạo theo sở trường vũ đạo của mình. – Chọn một phong cách phù hợp với kỹ năng và tài năng của vũ công của bạn. + Ví dụ: một phong cách vui nhộn hay mạnh mẽ bùng nổ,… – Bạn có thể cố gắng tạo ra một sự kết hợp và liên kết nhiều phong cách vào sở trường vũ đạo của mình để tạo sự khác biệt. ( nhưng lưu ý nó sẽ là con dao 2 lưỡi nếu bạn không biết phối hợp nó hợp lí.)
4. Tìm âm nhạc – Chọn một bài nhạc thích hợp cho bài biên đạo là rất cần thiết và quan trọng. – Bài nhạc nên là bài nhạc truyền cảm hứng cho sự sáng tạo của bạn, kích thích bạn di chuyển. – Đừng ngại chọn một bài hát ngoài Hit List ( Những bài nhạc phổ thông hoặc đang thịnh hành). Đôi khi nó là một nguy cơ nhưng có thể lại rất hữu ích và tạo sự khác biệt. Hữu ích đương nhiên là phải tùy thuộc vào bài nhạc và cách bạn biên đạo với nó, nhưng nguy cơ dễ xảy ra trong một cuộc thi mà có nhiều nhóm sử dụng một bài nhạc Hit là chắc chắn. – Hãy thử nghe nhạc của các nghệ sĩ mới hoặc nghệ sĩ từ các quốc gia khác nhau. Hoặc nghe những dòng nhạc không thuộc dòng nhạc bạn thích để tham khảo hoặc lấy cảm hứng.
5. Vũ công – Xác định có bao nhiêu vũ công sẽ thực hiện tác phẩm của bạn. – Bạn đang muốn tạo ra một bài biên đạo solo hay một bài biên đạo nhóm? – Quyết định có bao nhiêu vũ công bạn sẽ cần để truyền tải thông điệp của bạn tới khán giả.
GIAI ĐOẠN 2 – CẢM NHẬN ÂM NHẠC VÀ NGHIÊN CỨU THỂ LOẠI
1. Lắng nghe bài nhạc – Nghe bài nhạc biên đạo liên tục. – Biết được bài hát trong và ngoài là rất quan trọng đối với quá trình sáng tạo. – Tập trung vào các khía cạnh khác nhau của âm nhạc, chú ý nhịp điệu và hòa âm tiếp theo. – Hãy để phần âm nhạc truyền cảm hứng cho vũ đạo của bạn. – Hãy thử làm chậm bài hát xuống. Sử dụng một ứng dụng hoặc phần mềm có thể làm cho bài hát chuyển động chậm. Điều này sẽ giúp bạn nghe rõ hơn về âm nhạc và tạo ra những bước nhảy cho từng câu từng bước cũng như các hiệu ứng âm nhạc dễ dàng hơn.
2. Xác định các phân đoạn trong bài hát – Sau khi trở nên quen thuộc với âm nhạc, hãy bắt đầu phân tích nó. – Chia bài hát thành các phân đoạn. Đặt tên cho mỗi đoạn và xác định khi một đoạn lặp lại. – Liệt kê tâm trạng của từng đoạn, ghi chú những hiệu ứng âm thanh, mức âm lượng và những nhịp điệu phức tạp của từng phân đoạn. – Bạn có thể hòa trộn, ghép nối nhiều bài nhạc hoặc làm mới bài nhạc.
3. Trở thành học trò của chính mình. – Bạn phải biết rõ thế mạnh của mình từ các bước cơ bản đến nâng cao. – Tạo danh sách các bước, di chuyển và chuỗi tổ hợp động tác phù hợp với nhịp điệu của bài nhạc. – Nếu bạn đang tìm kiếm để thêm một chút tinh tế và khác biệt cho thói quen của bạn, hãy thử kết hợp các điệu nhảy từ các thể loại khác nhau để tạo ra những màu sắc mới cho bài biên đạo của mình.
+ Trong phần này có một vấn đề lưu ý về cách đếm nhịp trong bài nhạc. Đa số hiện tại tôi thấy các nhóm nhảy thường đếm và chia đoạn theo 1/8. Nhưng cá nhân tôi thì thấy chúng ta nên đếm nhạc theo cách đếm âm nhạc 1 Bar = 4 nhịp ( Thay vì một phân đoạn là 4/8 bây giờ sẽ là 8/4 ) vì trong âm nhạc có rất nhiều bài nhạc có hiệu ứng sau 1/4. Như vậy bạn sẽ phân tích nhạc kĩ hơn và khi dựng nhảy bạn sẽ thay đổi nhiều hơn.
1. Thử nghiệm. – Thử các bước, di chuyển và trình tự khác nhau. Thí nghiệm kết hợp chúng theo các tổ hợp khác nhau. Đặt các thành phần này tại các điểm khác nhau trong bài nhạc. – Để tránh bị quên các kết hợp, hãy ghi lại hoặc quay video chính mình để xem lại. – Nếu bạn làm theo các bước của riêng mình, hãy đặt tên cho nó để bạn không bị lãng quên sau đó. – Đừng cố gắng nhảy theo những bước “phong trào” hay “chữ ký” của một ai đó. Hãy đừng ngại thử cái gì đó mới hay kể cả nó ngớ ngẩn. Có thể nó sẽ tạo ra một tác phẩm độc đáo, đặc biệt hay trở thành “chữ ký” của bạn cũng như thành bước nhảy “phong trào”. + Ý của tôi ở đây là đừng có copy ai đó, hoặc nếu nhảy phong trào thì hãy nhớ ngoài kia có hàng trăm nhóm nhảy nhảy điệu nhảy đó. Bạn muốn giống họ hay muốn mình là duy nhất? + Lưu ý: đảm bảo điệu nhảy di chuyển phù hợp với bài nhạc. Cố gắng làm cho các chuyển động phối hợp phù hợp với phong cách và thông điệp của bài hát.
2. Tạo phân đoạn – Kết hợp các bước, di chuyển theo trình tự để tạo thành một phân đoạn nhảy. – Tạo ra mỗi phần vũ đạo với một phần cụ thể của âm nhạc. – Giải thích âm nhạc thông qua chuyển động và trạng thái của bạn . ( Lưu ý: âm nhạc là quan trọng, âm nhạc nói gì thì bạn phải thể hiện nó. Bạn không thể diễn buồn thảm trên một bài nhạc Funk vui vẻ.) – Đảm bảo các phần nhảy cá nhân hay nhóm có một chủ đề hoặc nhân vật thống nhất. (Chuẩn hóa về cường độ động tác, hướng nhìn, cảm xúc, ..của các vũ công) – Sự liên tục và gắn kết chặt chẽ sẽ đảm bảo cho bài biên đạo không bị ngắt kết nối. – Lặp đi lặp lại các phân đoạn nhất định, hoặc các biến thể của các chủ đề, xuyên suốt tác phẩm có thể giúp thống nhất biên đạo của bạn. ( Ví dụ: đau, đau quá, đau sắp chết rồi hoặc vui, vui quá, vui vãi ông ơi)
3. Nâng cấp vũ đạo a. Bước: Nâng cấp các bước nhảy để hạn chế sử dụng lặp lại bước. – Thay đổi tầm cao thấp, hướng, nhịp điệu,… b. Đội hình, tạo hình – Sắp xếp đội hình theo các dạng hình cho các phân đoạn ( Mũi tên, So le, Tròn, Vòng cung, chữ S,…) – Sắp xếp tạo hình cho các điểm nhấn của bài biên đạo.
4. Biên đạo chuyển tiếp Khi bạn đã biên đạo các phần chính của vũ đạo, bước tiếp theo là tạo những bước chuyển tiếp. Chuyển tiếp là tạo liên kết các bước nhảy hoặc phân đoạn nhảy một cách liền mạch. – Tìm những cách sáng tạo, thông minh để di chuyển từ phân đoạn này sang phân đoạn khác. + Lưu ý: những đoạn chuyển tiếp thường không phải là cao trào hay điểm nhấn nhưng đôi khi lại tạo hiệu quả cao nếu sử dụng thông minh và hợp lí với âm nhạc cũng như vũ đạo.
5. Kết hợp đạo cụ, trang phục, âm thanh. Ngoài việc kỹ thuật, âm nhạc thì trang phục và đạo cụ cũng là điểm chú ý dành cho khán giả. – Quyết định xem liệu cần phải sử dụng đạo cụ trong bài biên đạo của bạn coa cần thiết hay không ? – Bạn có thể sử dụng chúng để hỗ trợ và tăng cường chuyển động cũng như ý tưởng bài biên đạo của bạn. – Trang phục cũng có thể được sử dụng để thể hiện vũ đạo, ý đồ của bạn. – Âm thanh cũng có thể tăng cường cho động tác của bạn. Ví dụ: La hét, dậm chân, hát… có thể là những gia vị cho bài biên đạo của bạn. Nhưng hãy sử dụng chúng một cách hợp lí. + Lưu ý: Đạo cụ và trang phục của bạn nếu sử dụng phải có liên kết và có ý nghĩa cũng như phù hợp với động tác và phong cách biên đạo của bạn.
6. Ghi chú biên đạo bài. Trước khi tập luyện, chuẩn bị cho buổi tập bằng cách viết, ghi chú ra các tổ hợp biên đạo. Bao gồm nhiều chi tiết về các bước bạn cảm thấy là cần thiết. + Lưu ý các phân đoạn nhảy có ý đồ cần được mô tả rõ ràng để truyền đạt cho vũ công để tránh tình trạng vũ công không hiểu chỉ thị của bạn.
GIAI ĐOẠN 4 – TẬP LUYỆN, GHÉP SÂN KHẤU, SỬA ĐỔI
1. Tập luyện – Tập luyện luôn giúp hoàn hảo hơn. – Hãy nhớ rằng, tập luyện tổ hợp biên đạo của bạn liên tục không ngừng nghỉ. – Hãy kiên nhẫn với vũ công của bạn và suy nghĩ tích cực. – Hãy linh hoạt và vẫn cởi mở để thay đổi vũ đạo của bạn nếu một cái gì đó không hoạt động tốt. – Đừng sợ hay bảo thủ, hãy tiếp thu ý kiến từ những người khác. – Luôn luôn tập luyện từ tốc độ chậm rồi từ từ nhanh dần. Chọn tốc độ và khoảng nghỉ phù hợp để các vũ công cảm thấy thoải mái hơn. – Khi luyện tập, bạn hãy nhiệt tình vì vậy bạn là người dẫn đầu. + Lưu ý: Hãy chắc chắn rằng bạn và các vũ công được khơi động đúng cách trước khi tập luyện để tránh những chấn thương xảy ra.
2. Ghép sân khấu. – Tập luyện bài biên đạo trên sân khấu mà bạn sẽ biểu diễn rất quan trọng. Nó sẽ là bước cuối cùng đảm bảo cho bài diễn thành công hay không. – Hãy ghi lại bài diễn của bạn. Quyết định vũ công của bạn sẽ bước vào và ra khỏi sân khấu như thế nào. – Xác định độ rộng của sân khấu đánh dấu những điểm cần thiết trên sàn diễn để xác định vị trí biểu diễn, đặc biệt là khi thay đổi sự chuyển tiếp giữa các phân đoạn và di chuyển đội hình của bạn. Trong quá trình này, điều quan trọng là bạn bước ra khỏi sân khấu và xem theo hướng vị trí của khán giả. – Hãy đảm bảo rằng không có vũ công nào bị cản trở giao thông khi di chuyển đội hình. + Lưu ý: Luôn mang theo ghi chép của bạn để tập luyện và làm việc với vũ công của bạn để thực hiện những thay đổi cần thiết.
3. Chỉnh sửa – Sau khi xem lại cảnh quay từ buổi diễn tập sân khấu của bạn, hãy chỉnh lại biên đạo của bạn nếu cần. – Hoàn thiện các tổ hợp và bước. Ghi nhận những điểm trong bài mà vũ công của bạn có thể cải thiện họ nhảy đúng chưa, có truyền đạt cảm xúc thích hợp không? – Tuy nhiên đừng làm quá nhiều thay đổi vũ đạo. Thời gian cho buổi diễn chính thức không có quá nhiều và điều này có thể làm nản lòng hoặc căng thẳng cho các vũ công của bạn. Chỉ thực hiện những thay đổi cần thiết!
TIÊU CHÍ CHẤM ĐIỂM: Dưới đây là những tiêu chí chấm điểm thường có trong các thang điểm của các trọng tài. Các bạn có thể tham khảo những câu hỏi rồi tự đánh giá trả lời ngược lại với bài biểu diễn của mình để xem bài diễn của mình đã hoàn thiện đến đâu.
1. CHỦ ĐỀ Đề tài tượng trưng nghệ thuật của bài biên đạo là gì? Ý tưởng có liên quan, giúp ích hay vô ích với bài biên đạo?
2. ÂM NHẠC Khả năng sắp xếp âm nhạc có tạo ra sự thống nhất, liên tục cũng như bố cục gợi tưởng thông qua nhịp điệu và hòa âm của âm nhạc hay không?
3. BIÊN ĐẠO Bài diễn có tạo ra một chuỗi sắp xếp hợp lí thống nhất không? Biên đạo có tạo nên ý đồ dẫn dắt toàn bộ bài diễn hay không? Biên đạo có khai thác động tác và âm nhạc hợp lí hay không?
4. ĐỒNG BỘ Mức đồng bộ hay đồng đều của các vũ công khi thực hiện nếu có những đoạn cùng nhảy.
5. KỸ THUẬT VÀ THẨM MỸ – Bạn có đang nhảy theo âm nhạc? – Bạn có nắm bắt được kĩ thuật nền tảng cơ bản và biến thể nó? – Tiêu chuẩn và mức độ khó của động tác và tổ hợp. – Mức độ thẩm mỹ, hình dáng đẹp của động tác, tổ hợp, tạo hình,….
6. KIỂM SOÁT – Kiểm soát sân khấu, ra vào, di chuyển đội hình hợp lý. – Kiểm soát động tác, cơ thể kết hợp nhịp nhàng với âm nhạc.
7. NHỊP ĐIỆU – Bài biên đạo có mức độ nhanh chậm, lên xuống của động tác và tổ hợp khiến bài biên đạo liên tục thay đổi và hấp dẫn không?
8. SỰ THU HÚT VÀ CÁCH THỂ HIỆN – Bạn có tồn tại trên sàn diễn hay không? – Cách bạn gây ấn tượng với người xem? – Khán giả có nhìn đi chỗ khác khi bạn đang diễn không? – Hành động thể hiện, truyền đạt cảm xúc qua chuyển động của động tác. – Có giao tiếp với khán giả qua động tác di chuyển hay trình diễn gắn kết với âm nhạc?
9. HIỆU ỨNG: – Trang phục và đạo cụ – Những yếu tố bên ngoài âm nhạc và vũ đạo
* Các bạn hãy nhớ là chúng ta đang làm một công việc nghệ thuật, sáng tạo và có những thứ nó nằm ngoài những quy luật. Dẫn dắt và truyền tải cảm xúc vẫn luôn là cầu nối giữa bạn với khán giả. Hãy biến nghệ thuật và cái Tôi của bạn thành những quy chuẩn mới !!!
Anh Giang Nguyễn cho rằng điểm IELTS cao chưa chắc là giỏi tiếng Anh và phụ huynh không nên lấy tiếng Anh để đánh giá thế nào là học sinh giỏi.
Dưới đây là chia sẻ của anh Giang Nguyễn, từng tốt nghiệp Đại học Cornell và Đại học Luật Boston (Mỹ):
Phụ huynh thường hỏi tôi "Thầy ơi thế nào là giỏi tiếng Anh"? Tôi cười và chưa biết phải trả lời thế nào cho phải.
Một phụ huynh lại kể với tôi con họ thi TOEFL Junior được điểm cao lắm, cháu còn được mấy giải gì đó do các trung tâm tổ chức. Tôi chỉ hỏi "Thế cháu có chăm đọc sách và đọc truyện tiếng Anh không? Cháu có chịu khó lên Youtube xem các phim khoa học bằng tiếng Anh không? Cháu có chăm viết, có sáng tác truyện bằng tiếng Anh không"? Phụ huynh lắc đầu với những câu tôi hỏi.
Anh Giang Nguyễn từng tốt nghiệp Đại học Cornell và Đại học Luật Boston (Mỹ). Ảnh: Nhân vật cung cấp.
Ngày xưa, các cụ nhà mình không hề có Internet, không có các giải đi thi, không có từ điển để tra, không có "Tây" để luyện nói, nhưng lại tự học tiếng Anh rất tốt.
Hồ Chí Minh là tấm gương học ngoại ngữ siêu hạng. Bác là con nhà nho, từ nhỏ đã theo cha họp bàn với các cụ chí sĩ, nhà nho yêu nước nên rất thạo chữ nho. Lớn lên, Hồ Chí Minh học trường Pháp nên nói tiếng Pháp tốt là điều đương nhiên. Nhưng việc viết báo, đọc tài liệu tiếng Anh có lẽ là nhờ quá trình tự học.
Có thời gian, Bác sang Boston sống và làm việc. Tuy nhiên, Bác chủ yếu sống ở khu người Hoa. Vậy mà khả năng dùng tiếng Anh của Bác vẫn rất tốt. Bác viết báo, tranh luận các vấn đề chính trị - xã hội sâu sắc bằng thứ tiếng Anh học cóp nhặt hàng ngày.
Tôi đọc lá thư Bác viết cho Tổng thống Mỹ Truman mới thấy trình độ ngoại ngữ bây giờ của con em mình, ở thời đại mà điều kiện học tập rất đầy đủ, là quá thấp. Tôi đọc tác phẩm dịch của các cụ Trần Kiệm, Đắc Lê, Hoàng Túy, tìm hiểu mới thấy các cụ toàn tự học tiếng Anh. Các cụ không ai dám nhận giỏi tiếng Anh.
Còn ngày nay thì sao? Hình như việc giỏi tiếng Anh được lượng hóa bằng các kỳ thi. Các mẹ ào ào cho con đi thi TOEFL Primary, Junior, rồi giải này giải kia và tưởng rằng thế là giỏi tiếng Anh. Theo tôi, thi thố chỉ là một góc nhỏ, là sự động viên, khích lệ các con học tập tốt hơn. Còn giỏi tiếng Anh ư, chắc còn xa lắm.
Tôi lấy ví dụ các học trò của tôi thi IELTS 7.5, thậm chí có em đạt 8.0 khi mới học lớp 8-9. Nhưng khi các em sang Mỹ du học lại phát hoảng vì ngồi trong lớp vẫn không hiểu bài. Sang đến đây mới biết là mấy thứ tiếng Anh học ở nhà để đi thi IELTS hay TOEFL chẳng ăn thua gì. Động đến môn Văn học Anh - Mỹ, phải viết các bài nghị luận, bình luận văn học là chào thua. Có nhiều cháu về Việt Nam học thêm môn viết và SAT, dù đang học cấp 3 ở Anh, ở Mỹ vì thấy ở Mỹ người ta không có lò luyện, tự học thì thấy khó.
Tôi cho rằng học sinh có thể được gọi là giỏi tiếng Anh khi đọc sách, viết nhật ký, viết truyện bằng tiếng Anh, dùng tiếng Anh để đọc sách khoa học, xem phim, đi thi mà không cần đi luyện. Nhưng lật lại câu chuyện một chút. Nói như vậy có phải học sinh trường quốc tế đều giỏi tiếng Anh không vì các em học bằng tiếng Anh cả? Tiếng Anh chỉ là công cụ giao tiếp, học tập, chứ không phải là thứ ngôn ngữ chúng phải bò ra học để thi mấy giải "ảo" như con em nhà mình?
Đứng trên góc nhìn của nhiều phụ huynh, không hẳn học sinh trường quốc tế đều giỏi tiếng Anh bởi các em nghe nói vèo vèo thế thôi nhưng động vào mấy bài thi chuyên, thi giải thành phố, quận huyện là không ổn. Thế nên cho nhóm học sinh đó đi thi lại kém xa mấy em trường công luyện chuyên.
Nhiều phụ huynh lấy kết quả để đo bản lĩnh và năng lực ngôn ngữ, lại bảo "Ôi dào, trường quốc tế tiếng Anh kém hơn trường công nhiều". Nhưng nếu suy nghĩ theo kiểu lấy mấy giải thi truyền thống ra để đo độ giỏi tiếng Anh thì có lẽ là thiển cận vì học sinh học trường quốc tế từ bé có biết thế nào là giỏi tiếng Anh đâu, các cháu đã sử dụng tiếng Anh như công cụ giao tiếp và học tập bình thường rồi. Các cháu đã vượt xa tiêu chuẩn khuôn thước đo giỏi tiếng Anh của Việt Nam.
Vậy thế nào mới là giỏi tiếng Anh? Đoạt giải nhất tiếng Anh quốc gia, hay đạt 9.0 IELTS mới là giỏi?
Tôi thấy các con chăm chỉ nghe, đọc, viết và đặc biệt là đọc truyện tiếng Anh, chịu khó tham gia một số kỳ thi quốc tế như hùng biện, ham đọc khoa học, lịch sử, và coi tiếng Anh như thể là điều gì đó tự nhiên thì tạm được coi là giỏi tiếng Anh. Sâu xa hơn, tôi mong từ nay chúng ta không phán xét thế nào là giỏi tiếng Anh nữa và cũng không mang tiếng Anh ra để đánh giá một đứa trẻ giỏi hay kém.
Hãy nhìn xa hơn, toàn diện hơn là làm sao cho bọn trẻ giỏi toán, khoa học, đam mê văn học, lịch sử, nghệ thuật. Còn tiếng Anh ư, các con cứ học từ từ, dần dần, mỗi ngày một ít, mỗi năm tiến lên một chút, rồi đến lúc cần luyện thi mấy chứng chỉ SAT, IELTS, TOEFL thì dồn tâm sức đi thi. Điều quan trọng là các con xây dựng nền kiến thức tổng hợp từ khi còn tấm bé về các lĩnh vực khoa học.
Tiếng Anh có học cố cả đời không giỏi được, mà chỉ đủ để đi học, viết bài báo xuất bản, thế là tốt lắm rồi! Đó là câu chuyện của tương lai, còn hôm nay các con vẫn cứ chăm chỉ cóp nhặt, mỗi ngày một chút!
Không ai giỏi tiếng Anh cả, chỉ có ai chăm đọc sách hơn ai mà thôi!
Thế nào là học sinh giỏi? Cái sự giỏi ngày xưa với bây giờ còn giống nhau hay không?... đó là vấn đề nóng trao đổi trong Hội thảo giáo dục: “Thành tích học tập bậc phổ thông dưới góc nhìn đổi mới tuyển sinh đại học” do Hệ thống Trường Phổ thông liên cấp Edison vừa tổ chức.
Kết quả thực chất mới quan trọng
Tại hội thảo, bàn luận về vấn đề thế nào là học sinh giỏi?, PGS.TS Nguyễn Thị Thanh Huyền, Phó Viện trưởng Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông, Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐH Quốc gia Hà Nội cho biết: “Thời chúng tôi, danh hiệu học sinh giỏi với tổng số tất cả các môn trên 8,0, trong đó ít nhất môn văn và môn toán trên 8,0, còn môn còn lại có thể là 6,5.
Sau này khi trưởng thành, làm mẹ và làm giảng viên đại học thì tôi đã thay đổi trong quan điểm của mình. Chúng tôi thường trao đổi với sinh viên của mình về chuyện học, không mấy khi hỏi hồi phổ thông em có được giải gì không hay ở đội tuyển nào…
Một trong những câu hỏi đầu tiên chúng tôi hỏi học trò của mình là em muốn trở thành ai trong tương lai. Các bạn ấy sẽ nhân cơ hội giải thích về bản thân mình và trả lời cho tôi biết, bạn thích gì nhất.
Ví dụ có bạn nói rằng em rất thích viết về phim ảnh, tôi sẽ hỏi luôn bộ phim gần nhất em xem là bao giờ? Em thích những diễn viên nào hoặc những đạo diễn nào? Nếu bạn không trả lời được hai câu đó thì tôi biết rằng bạn ấy chưa giỏi, mặc dù bạn nói là bạn rất thích phim đó”.
PGS.TS Nguyễn Thị Thanh Huyền cho rằng, quan điểm về học sinh giỏi không còn là những khái niệm chung chung mà dành cho tất cả mọi người, không chỉ với kết quả bảng điểm hay các giải thưởng nữa mà đây là thuộc về cá nhân, thuộc về bản thân các em. Do đó, định nghĩa học sinh giỏi, không phụ thuộc vào tôi mà phụ thuộc vào người sẽ trả lời, còn tôi là người thẩm định điều đó từ em có tin cậy hay không.
GS. TS Nguyễn Tiến Thảo, Giám đốc Trung tâm đánh giá năng lực Đại học Quốc gia Hà Nội nhận định, khái niệm học sinh giỏi có nhiều cách tiếp cận thông thường. Trong hệ thống giáo dục quốc dân thầy cô đều muốn học trò điểm cao và ra đề bài khó dần, khó dần để cố gắng cho các con thi đạt các giải.
Dưới góc nhìn cá nhân, GS.TS Nguyễn Tiến Thảo chia sẻ: “Một học sinh từ bậc tiểu học cho đến bậc đại học, nếu như người đó có một định hướng hoặc mong muốn theo đuổi điều gì đó thì phải trải qua nhiều cuộc thi. Nói như thế thì cũng hơi đơn độc so với hệ thống chúng ta hiện nay.
Tuy nhiên, hầu hết giáo dục các trường công của chúng ta vẫn nặng về thành tích. Ngay cả các phụ huynh cũng luôn muốn con cứ phải điểm cao và điểm cao thì mới là học tập tốt. Nếu như kết quả đó là thực chất và thực sự các bạn ấy đạt được thì điều đó sẽ quan trọng hơn.
Các bạn hãy nhìn vào thực tế, sau khi tốt nghiệp đại học, ra đời làm việc, nếu một ngày có 8 tiếng làm công việc mà mình không thích thì nó rất khủng khiếp, nhưng nếu công việc mình thích thì thời gian trôi đi rất nhanh".
Chia sẻ với học sinh, phụ huynh, GS Thảo nhấn mạnh: Bạn là học sinh nào, dù ở bậc học nào thì nên theo đuổi cái mình thích và sáng tạo vì nó, cuộc sống đa dạng, muôn màu và sẽ trở nên tươi đẹp hơn rất nhiều. Tôi cũng mong các phụ huynh cũng thay đổi cái nhìn, không nên quá xem trọng trường chuyên, lớp chọn hay là giải nọ giải kia cho học sinh.
Khái niệm học giỏi phụ thuộc rất nhiều vào tiêu chí đánh giá
Tại hội thảo, bà Hồ Thu Lê, Đồng sáng lập kiêm CFO Tomochain Lab bày tỏ, bản thân tôi cũng là một sản phẩm của trường chuyên, từ bé đến lớn học trường chuyên, lớp chọn, đi thi đại học rồi cũng chẳng biết mình thích gì. Hồi đó học chuyên Anh cho nên phải thi ngoại thương rồi ra trường đi làm thì mới thấy có những cái mình yêu thích thật và đam mê thật.
Bà Hồ Thu Lê cho rằng, có một thiếu sót từ cả góc độ phụ huynh và hệ thống giáo dục là không có những định hướng cho học sinh. Điều này từ lâu ở các môi trường giáo dục tiên tiến của phương Tây đã thực hiện và hiện giờ đã đưa về Việt Nam. Do đó, việc định hướng nghề nghiệp cụ thể ngay tại trường cho các em học sinh cấp ba là rất quan trọng.
Dưới góc độ là phụ huynh có một con đang học lớp 12, bà Hồ Thu Lê chia sẻ, bà đã thay đổi rất nhiều, không gây áp lực và bao giờ cũng nói với các con là không quan tâm điểm số. Tuy nhiên, có một điều cơ bản đó là hồ sơ các bạn đẹp thì khả năng các bạn vào được trường bạn thích sẽ tốt hơn. Điều đó có nghĩa là các bạn phải nỗ lực cố gắng tốt nhất trong năng lực của mình.
Dưới góc độ là nhà quản lý trong lĩnh vực công nghệ, bà Hồ Thu Lê cho biết, khi bắt đầu tuyển dụng nhân sự, tôi thấy nhiều bạn vào làm đã bắt đầu thấy mình học sai ngành. Sau đó, các bạn ý đã chuyển sang học các khóa ngắn về code của FPT và trong quá trình vừa làm lại vừa học, vừa trau dồi.
“Tôi luôn trao đổi với tất cả các nhân viên trẻ trong công ty là chúng ta phải liên tục học tập, liên tục nâng cấp bản thân mình, ai cũng phải học hết kể từ cấp lãnh đạo cao nhất cho đến các bạn, dù là ở vị trí chưa cao. Quan trọng là các bạn phải biết là chúng ta có khả năng ở lĩnh vực nào.
Bằng cấp lúc này không còn quan trọng, mà bản thân con người bạn là như thế nào? Chúng tôi muốn bạn có khả năng tự học, tự tiến bộ và chúng ta đi lên cùng nhau như một đội ngũ vững chắc thì lúc đó tất cả chúng ta đều được hưởng lợi từ quá trình phát triển” - bà Hồ Thu Lê chia sẻ.
Bà Lê Tuệ Minh - Chủ tịch Hội đồng Trường, Hệ thống Trường PTLC Edison chia sẻ thêm: “Tôi không phủ nhận câu chuyện học giỏi. Thế nhưng, khái niệm học giỏi phụ thuộc rất nhiều vào tiêu chí đánh giá, về đích đến của các bạn trong tương lai.
Thời chúng tôi, thi đại học là một kỳ thi riêng. Các bạn ở nhiều tỉnh, thành phải khăn gói quả mướp lên luyện thi mấy tháng rồi ăn chực nằm chờ thi đại học rất khổ sở. Thời đó, mục tiêu là phải vào đại học, không cần biết vào đại học để làm gì vì chọn trường học theo định hướng của gia đình.
Những bạn học chuyên rõ ràng là những bạn xuất sắc; và tỉ lệ thành công ở các bạn này cao hơn so với bình thường. Vì thực tế là bản thân các bạn ấy phải vượt qua rất nhiều vòng tuyển chọn. Tuy nhiên, nếu trước đây chúng ta chỉ đề cao khái niệm trí thông minh về mặt trí tuệ (IQ) thì bây giờ có rất nhiều trí thông minh khác được đưa ra đánh giá, như trí thông minh về mặt cảm xúc (EQ).
Với tất cả những ai đã trải qua nhiều giai đoạn của cuộc sống, đặc biệt là trong quá trình làm việc, hợp tác với nhiều người thì đều thấy EQ quan trọng hơn rất nhiều.
Chúng ta vẫn hay nói đùa “thái độ quan trọng hơn trình độ”. Ngay cả bản thân tôi là một người sáng lập trường học, là người quản lý, điều hành trường và cũng là một nhà tuyển dụng và sử dụng lao động thì tiêu chí tuyển dụng của tôi với điều kiện cần là khả năng chuyên môn và điều kiện đủ chính là thái độ và khả năng hợp tác, trí tuệ cảm xúc”.
Quay trở lại câu chuyện phổ thông và đại học, bà Lê Tuệ Minh cho biết, dịch bệnh vô hình chung đã đẩy nhanh thêm một chút câu chuyện đổi mới và đa dạng các hình thức tuyển sinh đại học. Kỳ thi 2 trong 1 để xét tốt nghiệp THPT và xét điểm vào đại học không còn là cách thức duy nhất để vào đại học, nó chỉ chiếm 20-30%.
Vậy vì sao tất cả những yếu tố về thị trường việc làm, công việc tương lai về tiêu chí vào đại học lại có tác động tới các bạn học sinh – những người mà khái niệm thị trường việc làm còn rất xa vời?
Sự việc một chuyên gia giáo dục ở Hà Nội tuyên bố mình đã “phá” để con không thể đỗ vào trường Hà Nội-Amsterdam vừa qua là một trong số nhiều ví dụ chứng tỏ mối quan hệ vô cùng phức tạp giữa phụ huynh Việt Nam và hệ thống trường chuyên. Bình luận về sự việc, nhà kinh tế học Huỳnh Thế Du đề xuất cụm từ “ghét trường chuyên” làm tên gọi cho một hiệu ứng tâm lý.
Dĩ nhiên, trường chuyên ở Việt Nam còn tồn đọng rất nhiều tiêu cực, song tâm lý “ghét trường chuyên” của nhiều phụ huynh làm lộ ra cuộc tranh cãi khó có hồi kết hơn trong giáo dục: tranh cãi về định nghĩa “học sinh giỏi.” Quả thực, bố mẹ nào cũng muốn con mình giỏi, nhưng họ không muốn chỉ đánh giá bằng điểm số. Cụm từ “học sinh giỏi” cũng hay được nhắc đến đầy định kiến khi công chúng nói về “bệnh thành tích.”
Dưới áp lực này, vào ngày 20/07/2021, Bộ Giáo dục và Đào tạo phải ban hành thông tư số 22/2021/TT-BGDĐT Quy định về đánh giá học sinh trung học cơ sở và học sinh trung học phổ thông. Qua thông tư này, cách xếp loại học sinh giỏi/tiên tiến/trung bình/yếu/kém trước đây bị thay thế. Bộ cũng yêu cầu đánh giá một số môn học bằng nhận xét thay vì chấm điểm, và không còn tính điểm trung bình tất cả các môn học để giảm tải áp lực thành tích cho học sinh.
Thông tư trên của Bộ thực ra còn giải quyết chuyện điểm số không thực chất. Trong khoảng 20 năm trở lại đây, vấn đề “lạm phát” danh hiệu học sinh giỏi được ghi nhận. Vào năm 2010, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Vinh Hiển công bố con số 51% số em tiểu học ở Hà Nội đạt danh hiệu học sinh giỏi vào năm đó, một con số khá cao. Hiện tượng 38/39 học sinh giỏi mỗi lớp cũng được ghi nhận ngày càng dày đặc ở các trường công lập mọi cấp học.
Để tránh hiện tượng đánh giá điểm số không thực chất, thì giải pháp của nhiều bố mẹ là giúp con phấn đấu vào trường chuyên. Thay vì chạy theo thành tích “lạm phát” ở các trường công lập thường, thì việc vượt qua một bài thi môn chuyên có độ khó cao hơn khá nhiều so với bài thi tiêu chuẩn, cùng tỉ lệ chọi từ 1/10 trở lên khiến điểm số của một học sinh chuyên biểu thị năng lực của em thực chất hơn.
Nhìn chung, giải pháp trường chuyên có thể phần nào khoả lấp sự thiếu uy tín trong cách chấm điểm và xếp loại học sinh. Song nó không phải liều thuốc cho “bệnh thành tích” mà các phụ huynh lo ngại. Áp lực cạnh tranh tất yếu dẫn đến các vấn đề về tâm lý học đường và sự phân biệt đối xử, như chuyên gia Nguyễn Sóng Hiền, thành viên liên đoàn giáo dục độc lập Australia, đã nhìn nhận dựa trên kinh nghiệm tại các “trường chọn” (selective schools) ở Anh, Úc, Canada và Đức - hệ thống trường có cách thức hoạt động gần với trường chuyên ở Việt Nam.
Đây là lý do một bộ phận phụ huynh có điều kiện kinh tế khá giả muốn đi tìm tiêu chuẩn “học sinh giỏi” khác để thay thế điểm số.
“Học lệch”, “gà nòi”, “thiếu kỹ năng sống”, v.v. là những lập luận tấn công hệ thống trường chuyên phổ biến thứ nhì sau “bệnh thành tích.” Bản thân chuyên gia giáo dục “phá” nỗ lực học chuyên của con cũng gián tiếp sử dụng lập luận này. Chị cho rằng việc vào chuyên có thể khiến con vất vả vượt qua nỗi thất vọng của bản thân khi gặp thất bại vì áp lực ở đó cao hơn, trong khi học ở một trường công lập bình thường sau khi đã thi chuyên thất bại, con vẫn có thể gượng dậy và đi vòng quanh thế giới.
Những phụ huynh có chung quan điểm rằng bên cạnh kiến thức sách vở, con cái mình cần hiểu biết thực tế cuộc sống và các kỹ năng mềm khác, không phải thiểu số. Nhu cầu giáo dục toàn diện kiến thức-kỹ năng bắt đầu ra đời từ sau chính sách Đổi Mới năm 1986 nhằm giúp thế hệ trẻ thích nghi trong quá trình toàn cầu hoá. Trước đó, hệ thống trường chuyên ở Việt Nam đã tồn tại được 21 năm, nhưng hoàn toàn tập trung đào tạo nhân sự để phục vụ cho chiến tranh và phát triển kinh tế thời Hậu chiến.
Ngày nay, phổ cập kỹ năng mềm trong nhà trường vừa là áp lực, vừa là nguồn lợi ích kinh tế khổng lồ mà rất nhiều nhân tố giáo dục cùng muốn tham gia, bao gồm bên cung cấp dịch vụ độc lập của chuyên gia giáo dục nọ. Thực tế, giáo dục kỹ năng - từ các kỹ năng mềm cho tới hoạt động dự án, câu lạc bộ, và đôi lúc rèn luyện chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế cũng được xếp vào nhóm này - là yêu cầu then chốt dành cho một bộ hồ sơ du học. Vì thế, là nơi có số học sinh có nhu cầu du học cao áp đảo so với các trường công khác, trường chuyên đáp ứng đủ nhu cầu kỹ năng mềm của học sinh và bố mẹ học sinh.
Bộ thống kê có thể làm minh chứng cho luận điểm này được công bố vào năm 2020, trong đó 6 trên 10 trường cấp 3 ở Hà Nội có số lượng học sinh được miễn thi tốt nghiệp tiếng Anh vì có chứng chỉ quốc tế cao nhất là trường chuyên.
Để học sinh có đủ thời gian cam kết với các chương trình kỹ năng mềm, các nhà trường chắc chắn sẽ phải san sẻ thời gian học chính khoá. Đây là điều một số trường chuyên đã làm được từ lâu, do chính sách (chính thức hoặc không chính thức) giảm tải môn không chuyên cho đội tuyển học sinh giỏi, và giảm tải chương trình chính khoá cho du học sinh tương lai.
Các trường công trong hai học kỳ vừa qua cũng “bắt kịp” xu hướng giảm giờ học chính khoá, theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, Công văn 1496/BGDĐT-GDTrH. Thay vì học dàn trải tất cả mọi môn, các em được chọn tổ hợp môn phù hợp với thiên hướng của mình, và tự do lựa chọn thêm các chương trình hướng nghiệp, kỹ năng mềm, câu lạc bộ, hoặc học ngoại ngữ vào thời gian trống. Với các thay đổi hiện hành, khoảng cách về chất lượng giáo dục giữa trường chuyên và khối công lập đang dần thu hẹp.
Nhìn chung, giáo dục toàn diện, vượt ra khỏi phạm vi của sách vở và điểm số, là phù hợp với xu hướng phát triển của Việt Nam ngày nay - vươn ra quốc tế. Điểm trừ của cách đánh giá học sinh giỏi này là sự chênh lệch về cơ sở vật chất giữa các nhà trường và điều kiện tài chính của các gia đình, vốn là điều kiện tiên quyết để học sinh tiếp cận tới các chương trình ngoại khoá chất lượng cao.
Để giành điểm tốt, người học trò cần sự tích luỹ kiến thức hàn lâm và kỹ năng thi cử. Để có nhiều kỹ năng mềm, học sinh cần tích cực tham gia hoạt động ngoại khoá. Tạm không bàn đến những lợi ích trừu tượng của hai loại học giỏi trên, lợi ích thiết thực nhất học sinh gặt hái được khi trở thành “học sinh giỏi” là vào được những ngôi trường đại học tốt nhất ở trong nước và thế giới. Suy cho cùng, dù thay đổi khái niệm “học sinh giỏi” theo hướng nào, thì các nhà giáo dục hiện nay vẫn chỉ nỗ lực đi tìm một chuẩn mực, đích đến duy nhất của sự học.
Xây dựng một đường đua giáo dục độc nhất dĩ nhiên sẽ khiến những ai tin vào giáo dục công lập đối diện với một vấn đề hệ trọng. Vấn đề đó không phải cách tính điểm sao cho đúng, hay san sẻ thời gian sao để học sinh phát triển toàn diện, mà là xây dựng đường đua ra sao để công bằng đối với mọi ứng viên.
Kể từ sau 1986, khi giáo dục Việt Nam dần hội nhập với thế giới, trường chuyên đóng vai trò then chốt trong quá trình đó. Chúng là cầu nối giữa các nhân tài ở Việt Nam và các trường đại học quốc tế. Theo một khảo sát bỏ túi vào năm 2020 của bạn Đỗ Quyên, học sinh lớp 12 Anh 2 của trường Hà Nội-Amsterdam, 45% số học sinh được khảo sát vào trường chuyên vì muốn đi du học.
Đích đến này hợp lý hoá mọi yêu cầu tưởng như phi lý nhất của các bậc phụ huynh về thước đo năng lực con em mình. Và mọi thước đo ấy đều có thể được tìm ra ở trường chuyên. Dĩ nhiên, ham muốn được học trong một môi trường giáo dục tốt để thích nghi trong nền kinh tế toàn cầu là vô cùng chính đáng, và cần có những cơ sở như trường chuyên tạo ra đường đua để người “xứng đáng” nhất chạm tới vinh quang.
Nhưng không thể phủ nhận việc đường đua này không hề công bằng, dù phụ huynh và các chuyên gia nghĩ thêm bao nhiêu thang đo “học sinh giỏi” đi chăng nữa. Khi thực lực là một khái niệm còn gây tranh cãi cho đến tận ngày nay, thì từ những năm 1990, lớp học thêm đã xuất hiện để chắp cánh cho các học sinh có điều kiện tài chính nhỉnh hơn trung bình có chắc suất vào trường chuyên hơn. Nhà giáo Đào Thiện Khải dạy chuyên Toán tại cả hai trường Chu Văn An và Hà Nội-Amsterdam từ trước Đổi Mới, là một trong những giáo chức lên tiếng về hiện tượng này.
Vốn đầu tư công dành cho cơ sở vật chất và chất lượng giáo viên cũng bảo chứng cho việc chương trình học và hoạt động ngoại khoá ở trường chuyên nhỉnh hơn so với các cơ sở giáo dục khác. Trong Nghị quyết số 13/2016/NQ-HĐND về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa các cấp ngân sách, các trường chuyên Top 1 ở Hà Nội có mức đầu tư công lên tới mức 18 triệu đồng/học sinh/năm. Con số này giảm dần ở các trường chuyên top 2 là 12 triệu đồng/học sinh/năm, và phổ thông công lập thường là 7.3 triệu đồng/học sinh/năm. Những con số này là bề nổi của bức tranh giáo dục ngày càng phân tầng rõ rệt hơn.
Chúng ta cũng cần phải nói đến các trung tâm tư vấn du học, vốn có sự hợp tác nhiều chiều với các hoạt động ở trường chuyên. Với mức đầu tư cao cùng hệ sinh thái giáo dục khá đầy đủ, thật khó để phủ định trường chuyên đang tạo ra học sinh giỏi. Nói chính xác hơn, trên bình diện công lập, hệ thống này còn quyết định định nghĩa về một “học sinh giỏi.”
Vấn đề nằm ở đây: Khi một hệ thống giáo dục duy nhất mãi được lấy làm hệ quy chiếu cho chất lượng đào tạo và chất lượng học sinh ra trường, thì những bất công sẽ khó có thể được giải quyết thoả đáng. Điều này từng được cảnh báo qua tiền lệ là các trường chọn trên thế giới. Chúng là trọng tâm của các tranh luận về bất công, khi lứa học sinh đầu vào của các ngôi trường này phần lớn đến từ các gia đình có điều kiện, theo chuyên gia Nguyễn Sóng Hiền.
Ở Việt Nam, ta không phủ nhận rằng trường chuyên, dù có nhiều khiếm khuyết, vẫn là hệ thống thân thiện hơn đối với con em thuộc các gia đình trung lưu trở xuống, nếu so sánh với trường tư và trường quốc tế. Nó vẫn nâng đỡ các em thuộc gia đình không khá giả vươn lên trong xã hội, dù không nhiều. Vì thế, trường chuyên xứng đáng nhận được những phê bình chính đáng hơn so với phê bình của chuyên gia giáo dục được cộng đồng mạng quan tâm gần đây.
Những điều khác có thể làm là công nhận những con đường giáo dục và những chuẩn mực “học sinh giỏi” khác so với chuẩn mực nệ thành tích hiện có.
